یونسکو اعلام کرد که پروژه چندمیلیون دلاری این سازمان که از طرف دولت ایتالیا برای بازسازی میراث‌های تاریخی افغانستان به ویژه بودای بامیان بر عهده گرفته شده بود، از سر گرفته شده است. روند انجام این پروژه در اوت ۲۰۲۱ هم‌زمان با تسلط طالبان بر افغانستان متوقف شده بود.

با متوقف شدن پروژه‌های فرهنگی یونسکو در افغانستان، کارشناسان میراث‌های فرهنگی از سراسر جهان نگرانی خود را در این مورد بیان کردند و بر یافتن یک راه‌ حل برای ادامه کارهای فرهنگی در افغانستان تاکید کردند. آن‌ها در نشست‌های مختلفی که برگزار کردند به این نتیجه رسیدند که درخواست همکاری از طالبان - گروهی که مجسمه‌های بودای بامیان را در ۲۰۰۱ تخریب کردند- از «هیچ اقدامی نکردن» بهتر است.

این کارشناسان فرهنگی در نوامبر ۲۰۲۲، در کنفرانسی در فلورانس با هدف اصلی تبادل نظر در مورد چگونگی مقابله با چالش حفظ مکان‌های آسیب‌پذیر میراث‌های فرهنگی افغانستان با توجه به تحریم‌های شدید علیه این کشور و فقدان یک دولت رسمی، گردهم آمدند. تمرکز ویژه این کنفرانس بر استان بامیان بود که چشم‌انداز فرهنگی و بقایای باستان‌شناسی آن در فهرست «میراث جهانی در خطر» یونسکو در سال ۲۰۰۳ قرار گرفت.

این کنفرانس که از طرف دانشگاه فلورانس و آژانس همکاری توسعه‌ای ایتالیا (AICS) سازماندهی شده بود، با اعلامیه غیرمنتظره اما خوشایند وزارت خارجه ایتالیا برای بررسی تعهد مالی خود به بامیان به پایان رسید. دولت ایتالیا بودجه سال جدید را تصویب کرد و این طرح در اواخر فوریه مجددا راه‌اندازی شد.

اکنون روزنامه بین‌المللی هنر (The Art Newspaper) روز شنبه (۲۱ آوریل)، از آغاز مجدد این پروژه یونسکو برای بازسازی بودای بامیان خبر داده است.

این پروژه چندین هدف از جمله کارهای حفاظتی در چندین منطقه میراث جهانی یونسکو در بامیان و همچنین ایجاد زیرساخت‌ها برای بهبود ایمنی در این مناطق، افزایش بازدیدکنندگان بالقوه و توسعه یک برنامه مدیریتی و حفاظتی را دنبال می‌کند. 

تندیس بودای بامیان و شهر غلغله که ارگ آن به قرن ششم تا دهم بر می‌گردد، تمرکز اصلی این پروژه است که هر دو به شدت به ترمیم و بازسازی نیاز دارند.

یونسکو تخمین زده است که در قالب این پروژه، برای حدود ۱۰۰ نفر از مردم محلی که در حال حاضر، یکی از بدترین بحران‌های بشردوستانه در جهان را تجربه می‌کنند، فرصت شغلی فراهم می‌شود.

در گزارش روزنامه هنر آمده است که اجرای این پروژه علاوه بر ایجاد درآمد موقت برای مردم محل، در درازمدت به نفع اقتصاد این استان است. افزایش بازدیدکنندگان از کشورهای مختلف از جمله چین یکی از اهداف این پروژه است که به گفته‌ یکی از سخنگویان یونسکو، می‌تواند به معیشت ساکنان بامیان کمک کند.

با تسلط طالبان بر افغانستان، بیشتر سرمایه‌گذاری‌ها و پروژه‌های خارجی، به‌دلیل ترس سرمایه‌گذاران از سرنوشت و آینده نامعلوم سیاسی کشور و تحریم‌های اعمال‌شده بر افغانستان متوقف شدند. با این حال، اقتصاد این کشور از هم پاشیده و دیگر مورد توجه بسیاری از کشورهای جهان از جمله کشورهای غربی، نیست؛ اگرچه یونسکو و شرکت‌های خصوصی به بازسازی برخی بناهای تاریخی در این کشور ادامه داده‌اند. تصمیم ایتالیا برای از سرگیری پروژه بامیان، این کشور را به اولین کشوری تبدیل می‌کند که بودجه‌ای را در زمینه‌ حفاظت از میراث‌های فرهنگی افغانستان تصویب می‌کند.

مجسمه‌های بودای بامیان که مربوط به قرن ششم و هفتم است در ۱۱ مارس ۲۰۰۱ به دست طالبان تخریب شدند. این گروه هرگز به طور علنی از اقدام‌های ضدفرهنگی و تاریخی خود ابراز پشیمانی نکرده است.

 با این حال، یونسکو گفت در حالی که به فعالیت خود در افغانستان در قالب این پروژه حقوق‌ بشری ادامه می‌دهد، اما «عمیقا» نگران وضعیت و چگونگی تعامل با مقام‌های محلی‌اند که عامل تخریب این میراث‌های فرهنگی بوده‌اند.